Modulair bouwen

Modulair bouwen is veel meer dan schoendozen stapelen. Architect Thibault Ryckebosch, voorzitter van de Provinciale Raad Oost-Vlaanderen van de Orde van Architecten en waarnemend jurylid van de Bis Architectuurwedstrijd, legt uit hoe deze aanpak het bouwproces versnelt, flexibiliteit mogelijk maakt en nieuwe mogelijkheden schept.

Wat verstaan we precies onder modulair bouwen?

Thibault Ryckebosch: “Modulair bouwen hangt sterk samen met prefabricatie. Grote delen van de woning – wanden, vloeren, dakelementen of zelfs volledige units – worden in een atelier voorbereid en op de werf samengebracht tot één geheel. Dat is een totaal andere aanpak dan de klassieke methode waarin je steen voor steen een woning op een werf bouwt.”

Wat zijn de grootste voordelen voor bouwers en verbouwers?

“Het proces verloopt gecontroleerd en weersomstandigheden spelen geen rol. Alles is op voorhand uitgetekend en in het atelier voorbereid. Dat verkleint de foutenmarge, verhoogt de kwaliteit en garandeert een veel kortere bouwtijd op de werf. Bijvoorbeeld in een stedelijke omgeving kan dat een groot voordeel zijn. Een woning waar anders een jaar lang aan gebouwd wordt, met inname van een stuk van de straat, kan er nu in enkele weken worden geplaatst en opgeleverd.”

Laat modulair ontwerpen ook flexibiliteit toe?

“Absoluut. Met een doordacht ontwerp kunnen binnenmuren verplaatst of weggenomen worden en kan je zelfs modules toevoegen of vervangen, zodat bijvoorbeeld een woning kan meegroeien met het gezin. Bij vrijstaande woningen is zelfs herplaatsing of hergebruik van modules vaak mogelijk.”

Hoe zit het met de kostprijs?

“Vandaag is de kost gelijkaardig met traditioneel bouwen. Onder andere door de beperkte schaalgrootte van de sector op dit moment en de transportkosten. Naarmate de sector groeit, kan de productie nog efficiënter en dus goedkoper worden. Zeker grotere reeksen van woningen met dezelfde basiscomponenten kunnen modulair bouwen kostenefficiënter maken.”

Beperkt het de architecturale vrijheid?

“De Bis Architectuurwedstrijd toont dat er heel wat diversiteit mogelijk is. Sommige ontwerpen herken je zelfs niet als modulair: het zijn architecturale projecten, volledig afgestemd op de gebruikers. Architecten hebben dus ruimte om creatief te werken, zonder dat ze hoeven vast te zitten aan het cliché van gestapelde schoendozen of Legoblokken.”

Welke materialen worden vooral gebruikt?

“Vooral lichtere constructies met hout en metaal of containerbouw komen in aanmerking als alternatief voor het traditionelere metselwerk en beton. Uiteraard zijn alle wanden, daken en vloeren goed geïsoleerd en zijn de projecten uitgerust met energiezuinige technieken zoals warmtepompen, ventilatiesystemen… Belangrijk is wel dat deze technieken op voorhand geïntegreerd zijn.”

Is modulair bouwen klaar om door te breken?

“In Vlaanderen is er volgens Embuild een woningtekort van 500.000 woningen tegen 2035. Alleen met klassieke methodes kunnen we dat niet oplossen. Modulair bouwen kan het bouwproces industrialiseren en versnellen. Ik denk dat het, naast traditioneel bouwen, een steeds groter aandeel zal innemen, zowel voor woningen als voor andere projecten. Het is een duurzame, circulaire manier van bouwen die alleen maar aan belang zal winnen.”