Ventileren met een Canadese put

De naam doet misschien eerder aan blokhutten of survival in de bossen denken, maar een Canadese put of aardwarmtewisselaar is gewoon een eenvoudige ventilatietechniek die je een mooie besparing kan opleveren. Omdat de lucht gratis voorverwarmd (en in de zomer voorgekoeld) je huis binnenkomt.

Goed geïsoleerde huizen moeten absoluut ook goed geventileerd worden; anders wordt de luchtkwaliteit te slecht en riskeer je problemen zoals vocht en schimmel. Maar door te ventileren verlies je natuurlijk ook warmte, en doe je dus het effect van de isolatie deels teniet. Opgelet: dit is absoluut geen argument tegen isolatie. Een goed geïsoleerde en geventileerde woning is nog altijd een pak energiezuiniger dan een niet of slecht geïsoleerd exemplaar. Bovendien worden er manieren gezocht – én gevonden – om het warmteverlies door ventilatie zoveel mogelijk te beperken.

Warmterecuperatie

Het neusje van de zalm is balansventilatie met warmterecuperatie (systeem D). Balansventilatie betekent dat er mechanische aan- en afvoer is van lucht, zodat je de hoeveelheid afgevoerde vervuilde lucht en aangevoerde propere lucht perfect in balans kan houden (wat bijvoorbeeld bij een systeem met raamroosters veel minder het geval is). Warmterecuperatie wil zeggen dat de uitgaande warme lucht de binnenkomende koude lucht opwarmt via een warmtewisselaar.

Aanvoerlucht gratis voorverwarmd

Balansventilatie met warmterecuperatie is dus het meest energie-efficiënte ventilatiesysteem op de markt, maar meteen ook het duurste. En bovendien: hoe kouder het buiten is, hoe kouder ook de met dit systeem aangevoerde lucht zal zijn. De warmtewisselaar kan die in dat geval immers niet op kamertemperatuur brengen, zodat er toch warmteverlies is. Om dat verlies te beperken, kan je werken met een Canadese put of aardwarmtewisselaar om de aanvoerlucht voor te verwarmen.

Simpel maar efficiënt

Het principe van zo’n Canadese put is eenvoudig: de lucht voor je ventilatiesysteem wordt niet rechtstreeks van buiten je woning aangezogen, maar passeert eerst via een lange pijp onder de grond. Omdat de temperatuur in de ondergrond vrij constant is – ze schommelt rond de 10 à 12 graden – zal de lucht in die ‘aardpijp’ ’s winters enkele graden opwarmen voor ze in je ventilatiesysteem terechtkomt. Op die manier blaas je geen al te koude lucht in je ventilatiesysteem en wordt het warmteverlies beperkt.

Koel in de zomer

In de zomer gebeurt precies het omgekeerde: de lucht die jouw ventilatie aanzuigt, wordt onder de grond al flink afgekoeld, zodat je op die manier ook je woning kan koelen (en je niet hoeft te wachten tot het ’s avonds koel genoeg is om je woning via ramen en deuren af te koelen). Een erg eenvoudig en efficiënt systeem dus, zo’n Canadese put, al moet de installatie ervan wel erg secuur gebeuren om een optimale werking te garanderen. Want daarvoor zijn er wel een paar vereisten.

Temperatuur van de ondergrond

In de eerste plaats heb je genoeg ruimte nodig. Om de lucht de kans te geven de temperatuur van de ondergrond op te nemen, moet de pijp idealiter toch zo’n 25 à 40 meter lang zijn. Bovendien moet het hele systeem diep genoeg liggen: op zo’n 2 meter diepte is de temperatuur al vrij constant. En de lucht moet ook traag aangezogen worden, zodat ze tijdens haar passage de tijd heeft om op te warmen. Wie niet genoeg ruimte heeft, kan opteren voor een verticaal systeem, waarbij de aanzuigbuis dus de diepte in gaat.

Zelf plaatsen

Daar waar zo’n verticale aardwarmtewisselaar een pak duurder is, want specialistenwerk, kan je een horizontaal exemplaar eventueel nog zelf plaatsen. Al moet dat wel heel precies gebeuren. Zo moet de buis een minimale helling van 2 procent hebben, zodat het condensatievocht kan wegsijpelen (via een T-connectie op het einde) en er zich geen schimmel gaat vormen. Dat wil je immers niet via je ventilatie je huis in blazen … En het aanvoerpunt van de lucht in je tuin – een buis die uit de grond steekt – moet goed beveiligd zijn, zodat er zeker geen diertjes in terechtkomen.

Idealiter combineer je een Canadese put, zoals gezegd, met een D-ventilatie. Maar dat hoeft niet per se. Ook bij andere ventilatiesystemen is het voordelig dat de lucht al wat voorverwarmd het huis binnenkomt. Al zal die lucht in dat geval niet nog verder opgewarmd worden via warmterecuperatie.