Stekkerzonnepanelen en -batterijen: hoe werken ze?

Sinds 17 april 2025 mag je in ons land stekkerzonnepanelen gebruiken, ook wel plug-in of plug-and-play zonnepanelen genoemd. Ook stekkerbatterijen zijn nu toegelaten. Maar hoe werkt zoiets? Wat zijn de voordelen? En – belangrijk in onzekere tijden – kun je ze ook als back-up gebruiken bij een stroompanne?

Het systeem van stekkerzonnepanelen is kinderlijk eenvoudig: je koopt en installeert een paneel, plugt het in het stopcontact, en het begint meteen energie te leveren. Je hoeft hiervoor ook helemaal geen eigen dak te hebben: mensen die bijvoorbeeld in een appartement wonen, kunnen de panelen gewoon aan het balkon hangen. Dat is dan ook heel vaak de manier waarop ze gebruikt worden. En verhuis je, dan neem je het paneel zo weer mee.

Besparing

Handig toch, geen grote werken op je dak. En bovendien moet er geen technicus langskomen om allerlei apparaten te installeren en te verbinden met je meter. De kosten van dit systeem vallen dan ook een stuk lager uit dan bij een gewone zonne-installatie. En vanaf het moment dat je plug-inpaneel de stekker in gaat, detecteert en meet je (digitale) meter meteen je eigen productie, en kun je dus beginnen te besparen op je factuur. Toch zijn er nog wel een paar dingen waar je op moet letten.

Veilig

Dat begint al bij de aankoop. Niet alle toestellen in de handel zijn bij ons immers goedgekeurd. Je mag alleen plug-and-play toestellen gebruiken die gehomologeerd zijn door Synergrid. De lijst vind je hier: www.synergrid.be/nl.

De panelen wegen doorgaans ook veel en kunnen makkelijk wegwaaien. Zorg er dus voor dat ze stevig bevestigd zijn. En plug ze enkel in een veilig en conform stopcontact, liefst van een kring (alles wat achter één zekering zit) waar niet te veel zware apparaten op zitten, en gebruik de juiste kabels.

Beperkt vermogen

Bovendien is de maximumcapaciteit van stekkerzonnepanelen per huishouden 800 watt. Blijft het vermogen van je omvormer onder die grens, dan hoef je je installatie niet aan te melden bij Fluvius (wat bij vaste installaties wel altijd het geval is). Tenminste, als je al een digitale meter hebt. Heb je nog een analoge meter, dan moet je je zonnepanelen wel aanmelden en zal je binnen de drie maanden een digitale meter krijgen. Brengt je paneel intussen dan niets op? Toch wel, want je verbruikt dankzij je zonne-energie minder elektriciteit van het net.

Stekkerbatterijen

Sinds 17 april zijn naast stekkerzonnepanelen ook stekkerbatterijen toegelaten in ons land, en dat biedt interessante mogelijkheden. Je kunt ze immers niet alleen gebruiken in combinatie met plug-in panelen, maar ook met een vaste installatie. Je steekt ze gewoon in het stopcontact, waarna ze je overschot aan zonne-energie kunnen opslaan voor later gebruik. En zelfs zonder zonnepanelen kunnen ze interessant zijn: wie een dynamisch elektriciteitscontract heeft, kan energie opslaan wanneer die goedkoop is, om ze te gebruiken (of terug te verkopen) op dure piekmomenten.

Goedkoper

Let wel: ook in dit geval mag je alleen gehomologeerde toestellen gebruiken, en het vermogen van je plug-in zonnepaneel en batterij samen mag niet meer dan 800 watt zijn. Bovendien: stekkerbatterijen zijn dan meestal wel een stuk goedkoper dan de vaste exemplaren, maar ook de opslagcapaciteit is veelal een pak kleiner. Al kunnen ze voor een kleine of gemiddelde gebruiker zeker wel een mooie besparing opleveren.

Back-up

Kun je zo’n combinatie van zonnepanelen met batterij dan ook gebruiken als back-up voor een eventuele stroompanne of black-out? Dat kan, maar dan worden de zaken wel een stuk ingewikkelder (en dus duurder). Bij een stroompanne worden immers ook alle zonnepanelen en batterijen meteen uitgeschakeld. Dat moet ook, want als technici aan het net gaan werken, moeten ze er zeker van zijn dat daar absoluut geen elektriciteit meer naar doorgestuurd wordt.

Offgrid

Bij vaste installaties met een thuisbatterij kun je in sommige gevallen een toestel laten plaatsen dat je woning bij een stroompanne afsnijdt van het elektriciteitsnet. Je batterij kan dan je thuisnetwerk van stroom voorzien totdat er weer netstroom is. Bij plug-in panelen ligt het wat ingewikkelder: het is vaak (nog) niet mogelijk om ze rechtstreeks aan te sluiten op een batterij, maar er zijn wel combinaties van panelen en batterijen verkrijgbaar die je ook offgrid kunt gebruiken. Aangezien de output van plug-inbatterijen beperkt is tot 800 watt, kun je daar dan wel maar een beperkt aantal toestellen op laten werken.