Goed wonen op je oude dag
Door de vergrijzing groeit het aantal senioren gestaag, en stijgt ook de vraag naar alternatieve woonvormen voor deze groep. Bij voorkeur op plekken waar enerzijds zorg en monitoring, en anderzijds privacy en autonomie zoveel mogelijk in evenwicht zijn. We zetten enkele mogelijkheden op een rij.
De meeste senioren blijven zo lang mogelijk in hun eigen huis wonen, tot het echt niet meer gaat en ze naar een woon-zorgcentrum verhuizen. Zo lang mogelijk thuis wonen zorgt voor een aantal problemen. Ten eerste zijn de woningen waar de bejaarden blijven wonen vaak te groot en ongeschikt voor oudere mensen. Vaak wordt het te moeilijk en duur om de woning (niet zelden met een grote tuin) te onderhouden. Bovendien kan de stap van totale autonomie in eigen omgeving naar de beperkte autonomie in een woon-zorgcentrum zo wel erg groot worden.
Assistentiewoningen
Een al goed ingeburgerd alternatief zijn serviceflats of assistentiewoningen. Ze zijn vaak verbonden aan een woon-zorgcentrum, en de bewoners kunnen dan ook een beroep doen op een aantal diensten daarvan. Zoals een maaltijdendienst, specifieke zorghulp en gedeelde ontspanningsmogelijkheden als een cafetaria of tuin. Voordeel is dat de bewoners zelf mee kunnen kiezen hoeveel autonomie ze behouden en welke zorgtaken ze uitbesteden. Nadeel is dat daar natuurlijk een prijs aan vasthangt, die niet iedereen zomaar kan betalen.
Cohousing
Een betaalbaardere manier van wonen die in de lift zit is cohousing. En dat kan voor senioren grote voordelen hebben, vanwege het sterke gemeenschapsgevoel: naast de privéruimtes zijn er ook gedeelde ruimtes, zoals een tuin, een keuken en eetruimte waar regelmatig samen wordt gegeten, een ontspanningsruimte … Verschillende generaties helpen hier elkaar vaak op natuurlijke wijze: ouderen kunnen bijvoorbeeld op kleine kinderen letten, jongeren doen boodschappen voor ouderen en houden een oogje in het zeil. In zo’n omgeving is het makkelijker om tot op hoge leeftijd zelfstandig te wonen.
Abbeyfieldhuizen
Een vorm van cohousing specifiek voor een ouder publiek zijn Abbeyfieldhuizen. Alleen vanaf 55 jaar oud kun je er terecht. De ruimtes zijn zo ingericht dat ook zorgbehoevenden er makkelijker kunnen blijven wonen. De huizen liggen op centrale locaties die vlot met het openbaar vervoer bereikbaar zijn. Specifieke zorg zoals in assistentiewoningen wordt er niet aangeboden, maar zorgmogelijkheden zijn er altijd wel in de buurt. En de autonomie van de bewoners is er groot: ze beslissen zelf over de regels van de cohousing, over wat ze samen doen en wat niet.
Wooncoöperaties
Nog niet echt ingeburgerd in Vlaanderen, maar wel interessant voor een ouder publiek, zijn wooncoöperaties. In zo’n coöperatie bezit je geen aparte woning, maar ben je mede-eigenaar van het hele gebouw. Je huurt dus een woning, maar als aandeelhouder heb je tegelijkertijd ook medezeggenschap over de huurprijs. Een manier dus om overdreven winstbejag uit te schakelen en een eerlijker prijs te betalen. Als aandeelhouder deel je bovendien ook in de huuropbrengst. Hoe groter je aandeel, hoe goedkoper je dus woont.
Aangepast aan levensfase
Naast het financiële voordeel, is het grote pluspunt van deze formule dat je veel gemakkelijker binnen het gebouw kan verhuizen: heb je een gezin, dan huur je een grotere wooneenheid, zijn de kinderen uitgevlogen, dan verkas je naar een kleinere en goedkopere unit. Nog een voordeel van een wooncoöperatie is dat ze je ontzorgt, doordat de coöperatie het onderhoud van de gebouwen en andere taken op zich neemt. Heeft de coöperatie verschillende gebouwen, dan kan je bovendien ook nog tussen gebouwen verhuizen, bijvoorbeeld naar een makkelijker bereikbare plek.
Zorgwoning
In de eigen vertrouwde omgeving blijven kan ten slotte ook, met een kangoeroewoning of een zorgwoning. Dat is niet altijd zo eenvoudig als het lijkt. Niet alle gemeenten staan graag verschillende woningen onder één dak toe. En zelfs als het mag, moet je je goed informeren over hoe je een en ander administratief regelt, bijvoorbeeld qua kadastraal inkomen en onroerende voorheffing. De regels voor het plaatsen van een tijdelijke zorgunit in de tuin zijn intussen wel versoepeld, zodat deze optie nu aantrekkelijker is geworden.